Jinsi ya kuanzisha biashara ya kuuza nyimbo na filamu mtandaoni,Ulimwengu wa Burudani Kiganjani Mwako: Jinsi ya Kuanzisha Biashara ya Kuuza Nyimbo na Filamu Mtandaoni
Karibu tena msomaji wetu katika safu ya “Teknolojia na Ujasiriamali,” ambapo tunaangalia fursa za biashara zinazoendesha uchumi wa kisasa. Leo, tunazama kwenye biashara inayobadilisha jinsi tunavyopata burudani, biashara iliyozika rasmi enzi za CD na DVD, na kufungua dunia mpya ya mapato: Biashara ya kuuza nyimbo na filamu mtandaoni.
Fikiria hili: Siku hizi, msanii mkubwa anapotoa wimbo mpya, hausubiri uchezwe redioni tu; unaupata papo hapo kwenye Boomplay au Spotify. Filamu mpya haihitaji tena kuuzwa kwenye maduka ya CD Kariakoo; inatazamwa kwenye majukwaa ya kidijitali. Mabadiliko haya makubwa kutoka kwenye mfumo wa zamani (physical) kwenda kwenye mfumo wa kisasa (digital) yametengeneza fursa kubwa sana sio tu kwa wasanii, bali kwa wajasiriamali werevu wanaoweza kuwa daraja kati ya msanii na soko la kidijitali la dunia.
Huu si mwongozo wa jinsi ya kuwa msanii. Huu ni mwongozo wa kibiashara utakaokuonyesha jinsi wewe, kama mjasiriamali, unavyoweza kuingia kwenye mnyororo huu wa thamani na kutengeneza pesa kwa kusambaza kazi za wasanii wengine kihalali na kitaalamu.
1. Chagua Jukumu Lako Kwenye Mchezo wa Kidijitali
Huwezi kuwa kila kitu. Anza kwa kuchagua ni njia ipi ya biashara inayoendana na maono na mtaji wako.
- Njia ya 1: Meneja wa Maudhui ya Kidijitali (Digital Content Manager) – BORA KWA KUANZIA
- Maelezo: Unafanya kazi na msanii mmoja au wasanii wachache wasio na timu kubwa. Kazi yako ni kusimamia maudhui yao yote ya kidijitali: kuhakikisha nyimbo zao zinapakiwa kwenye majukwaa yote, kusimamia chaneli yao ya YouTube, na kufuatilia mapato. Unachukua asilimia (%) ya mapato.
- Faida: Unahitaji mtaji mdogo sana (ujuzi wako na muda). Ni njia nzuri ya kujifunza biashara hii kutoka ndani.
- Njia ya 2: Msambazaji wa Kidijitali (Digital Aggregator)
- Maelezo: Hii ni kampuni kamili. Unasaini mikataba na wasanii wengi, kisha unatumia jukwaa lako maalum kusambaza kazi zao kwenye majukwaa makubwa ya kimataifa kama Spotify, Apple Music, n.k.
- Changamoto: Inahitaji mtaji mkubwa, uhusiano na majukwaa ya kimataifa, na mfumo wa kiteknolojia wa kufuatilia mauzo na mapato.
- Njia ya 3: Mmiliki wa Jukwaa Lako Mwenyewe (Platform Owner)
- Maelezo: Unatengeneza “app” au tovuti yako mwenyewe ya kuuza nyimbo na filamu, kama vile Wasafi.com ilivyokuwa.
- Changamoto: Gharama kubwa mno ya kutengeneza na kutunza jukwaa, na ushindani mkali kutoka kwa majukwaa makubwa ya kimataifa.
2. Sheria ni Mfalme: Haki Miliki (Copyright) na Mikataba
HII NDIO SEHEMU MUHIMU NA HATARI ZAIDI. Ukikosea hapa, unaweza kufilisiwa na kushtakiwa.
- Haki Miliki ni Kila Kitu: KAMWE usisambaze, usiuze, au kupakia kazi ya msanii yeyote bila kuwa na RUHUSA YA KIMAANDISHI kutoka kwake. Kufanya hivyo ni wizi na ni kosa la jinai. Lazima uwe na ushahidi kwamba msanii (au mmiliki halali wa kazi) amekupa haki ya kusambaza kazi yake.
- Mikataba ya Kitaalamu ni Lazima: Kila makubaliano na msanii lazima yawe kwenye mkataba uliosainiwa na pande zote mbili, ikiwezekana mbele ya mwanasheria. Mkataba unapaswa kueleza wazi:
- Asilimia ya Mgawanyo: Wewe utapata asilimia ngapi na msanii atapata ngapi?
- Muda wa Mkataba: Utasambaza kazi zake kwa muda gani?
- Maeneo ya Usambazaji: Je, una haki ya kuuza nchi nzima au dunia nzima?
- Upekee (Exclusivity): Je, ni wewe pekee unayeruhusiwa kusambaza kazi hiyo, au anaweza kufanya kazi na wasambazaji wengine?
3. Majukwaa ya Usambazaji: Wapi pa Kupeleka Kazi?
Kwa Muziki:
Huwezi kupakia wimbo moja kwa moja kwenye Spotify au Apple Music ukiwa Tanzania. Lazima upitie kwa “distributor.” Hawa ni madaraja.
- Wasambazaji wa Kimataifa (DIY Distributors):
- Majukwaa kama TuneCore, DistroKid, na CD Baby yanakuruhusu kupakia nyimbo za wasanii wako kwa ada ndogo ya mwaka. Wao ndio watazipeleka kwenye majukwaa yote makubwa duniani.
- Wasambazaji wa Kiafrika:
- Boomplay na Mdundo ni muhimu sana kwa soko la Afrika. Wasiliana nao moja kwa moja au kupitia washirika wao wa ndani ili kujua jinsi ya kupakia maudhui.
Kwa Filamu:
- YouTube: Hii ndiyo njia rahisi zaidi. Unaweza kuweka filamu iwe ya bure na ukapata pesa kupitia matangazo (AdSense), au ukatumia mfumo wa kulipia ili kuitazama (Movie Rentals).
- Majukwaa ya “Video on Demand” (VOD):
- Ya Kimataifa: Kuingiza filamu kwenye Netflix au Amazon Prime ni mchakato mgumu unaohitaji filamu iwe na viwango vya juu sana vya uzalishaji.
- Ya Kiafrika: Fikiria majukwaa kama Showmax.
- Kujitegemea: Tumia majukwaa kama Vimeo On Demand, ambapo unaweza kupakia filamu yako na kuweka bei yako mwenyewe.
4. Masoko: Jinsi ya Kuwafanya Watu Wajue na Wanunue
Kupakia tu haitoshi. Lazima ufanye masoko.
- Tumia Nguvu ya Mitandao ya Kijamii: Tumia Instagram, TikTok, na Facebook kutengeneza “hype.” Weka vipande vifupi vya video (teasers), picha za “behind the scenes,” na mahojiano na wasanii.
- Shirikiana na Wadau: Fanya kazi na “influencers,” DJs, na “bloggers” ili wazungumzie na wapige kazi unazozisimamia.
- Orodha za Kucheza (Playlists): Kwa muziki, kuingiza wimbo kwenye “playlist” maarufu kwenye Spotify au Boomplay kunaweza kuufanya usikilizwe na mamilioni.
Kuwa Daraja la Kidijitali la Wasanii
Biashara ya usambazaji wa maudhui ya kidijitali ni fursa ya karne ya 21. Inakupa nafasi ya kuwa sehemu muhimu ya mafanikio ya wasanii huku ukijenga biashara yako mwenyewe. Inahitaji weledi, uelewa wa teknolojia, na, muhimu kuliko yote, uadilifu na heshima kwa kazi za wasanii. Anza kidogo kama meneja wa maudhui, jifunze mchezo, jenga uaminifu, na unaweza kuwa mmoja wa wachezaji wakubwa kwenye uwanja wa burudani wa kidijitali nchini Tanzania.