Utangulizi: Uwazi Katika Gharama za Uendeshaji
Leseni ya udereva (Driving Licence) ni zaidi ya kibali cha kuendesha gari; ni uthibitisho wa ujuzi na uwajibikaji barabarani. Kwa kila raia anayetaka kupata au kurenew leseni yake, swali la msingi ni: Ni shilingi ngapi kupata leseni ya udereva Tanzania?
Makala haya yameandaliwa kutoa ufafanuzi kamili wa Bei za Leseni ya Udereva nchini Tanzania kuanzia mwaka 2025. Tutavunja gharama hizi katika sehemu kuu tatu: gharama za mafunzo, gharama za mitihani ya Serikali, na ada rasmi ya leseni. Kujua gharama hizi kutakusaidia kupanga bajeti yako kwa ufanisi na kuepuka kutapeliwa.
1.Gharama za Mafunzo ya Udereva (Driving School Fees)
Hizi ndizo gharama za kwanza na muhimu zaidi, zinazolipwa kwenye shule za udereva zilizosajiliwa (mfano: VETA, NIT au shule zingine binafsi). Bei hizi huweza kutofautiana kulingana na shule na daraja la leseni unaloomba.
| Aina ya Mafunzo | Muda (Wastani) | Wastani wa Gharama (Tsh) | Maelezo |
| Mafunzo ya Daraja B (Gari Ndogo) | Wiki 4 – 8 | 150,000 – 350,000 | Inategemea idadi ya masaa ya kuendesha unayohitaji. |
| Mafunzo ya Daraja D/E (Mabasi/Mizigo) | Wiki 8 – 12 | 400,000 – 700,000 | Yanahitaji uzoefu zaidi na ufundi wa hali ya juu. |
| Mafunzo ya Pikipiki/Bajaj (A/A1) | Wiki 2 – 4 | 80,000 – 150,000 | Mafunzo rahisi na muda mfupi. |
KUMBUKA: Shule za udereva zinaweza kutoza ada ya ziada kwa ajili ya vifaa vya kujifunzia, mafuta, na ada ya usajili. Daima omba orodha kamili ya malipo (fee structure).
2.Ada Rasmi za Mitihani na Utaratibu wa Kupata Leseni
Hizi ni ada zinazolipwa kwa Serikali (TRA/Polisi wa Usalama Barabarani) kupitia benki au mifumo ya malipo ya kielektroniki, baada ya kupata mafunzo na cheti cha shule ya udereva.
A. Gharama za Leseni Mpya (New Driver’s Licence)
| Hatua | Kiasi (Tsh) | Mamlaka ya Malipo | Maelezo |
| 1. Ada ya Mtihani wa Kwanza (Test) | 30,000 | TRA / Polisi | Ada ya kufanya mtihani wa nadharia na vitendo. |
| 2. Upimaji Afya | 5,000 – 20,000 | Hospitali/Kliniki | Ada ya uthibitisho wa uwezo wa kuona (eye test). |
| 3. Ada ya Leseni (Miaka 3) | 70,000 | TRA | Ada ya kuchapisha leseni yako kwa kipindi cha miaka mitatu (3). |
| JUMLA YA GHARAMA ZA SERIKALI (Wastani): | 105,000 – 120,000 | Hii haijumuishi mafunzo ya udereva. |
B. Bei za Kurenew Leseni ya Udereva (Renewal Fee)
Kurenew leseni yako inafanywa kila baada ya miaka mitatu (3).
| Kipindi | Kiasi (Tsh) | Taarifa ya Ziada |
| Miaka 3 | 70,000 | Ada ya msingi kwa leseni ya udereva. |
| Miaka 5 | 110,000 | Chaguo jipya linalopatikana kwa baadhi ya madaraja (inapunguza usumbufu wa kurenew mara kwa mara). |
ANGALIZO: Leseni ikichelewa kurenew (late renewal), kunaweza kuwa na faini (penalties) za kuchelewa kulipa, ambazo hutozwa na TRA.
3.Gharama za Kuongeza Madaraja ya Leseni (Adding New Classes)
Ikiwa tayari unayo leseni ya Daraja B (gari dogo) na unataka kuongeza Daraja D (Mabasi) au E (Mizigo), utaratibu na gharama hubadilika:
| Hatua | Kiasi (Tsh) | Maelezo |
| 1. Mafunzo Mapya | 300,000 – 600,000 | Ada ya shule ya udereva kwa mafunzo maalum ya daraja jipya. |
| 2. Ada ya Mtihani | 30,000 | Ada ya kufanya mtihani wa vitendo na nadharia kwa daraja jipya. |
| 3. Uchapishaji Leseni | 70,000 | Ada ya kuchapisha leseni yako mpya yenye madaraja yote yaliyoongezwa. |