Ngazi ya Diploma katika sekta ya afya ni daraja muhimu la kati linalowaandaa wataalamu wa kiufundi (technicians) wenye ujuzi wa haraka. Programu za Diploma huchukua muda mfupi (kwa kawaida miaka miwili au mitatu) na hutoa njia ya haraka ya kupata ajira, tofauti na Shahada (Degree) ambayo huchukua muda mrefu. Kwa sababu ya upungufu wa wataalamu wa kati, Kozi za Afya Ngazi ya Diploma zina soko kubwa la ajira nchini.
Makala haya yanakupa orodha kamili ya Kozi za Afya Zenye Soko la Ajira Ngazi ya Diploma, pamoja na vigezo muhimu unavyohitaji ili kujiunga kwa mwaka wa masomo wa 2025.
1. Sababu Tatu za Msingi za Kuchagua Diploma ya Afya
Diploma ya afya ni chaguo la kimkakati kwa wale wanaotaka ajira thabiti na haraka:
1. Ajira ya Haraka: Wahitimu wa Diploma huajiriwa haraka katika Hospitali za Wilaya, Zahanati, na vituo vya Afya.
2. Gharama Nafuu: Ada za masomo na gharama za maisha ni nafuu zaidi ukilinganisha na Shahada.
3. Daraja la Kuendelea: Baada ya kufanya kazi, unaweza kuendelea na Shahada (upgrade to Degree) kwa kutumia mfumo wa top-up au distance learning.
2. Orodha ya Kozi za Afya Ngazi ya Diploma Zenye Soko Kubwa
Hizi ni kozi zinazoongoza katika soko la ajira, zikihitaji ufaulu mzuri wa sayansi na hisabati:
| Namba | Kozi (Diploma) | Jukumu la Kazi | Sababu ya Soko |
| 1. | Uuguzi (Nursing) | Kutoa huduma za msingi na uangalizi wa wagonjwa hospitalini. | Mahitaji makubwa na upungufu mkubwa wa wauguzi nchi nzima. |
| 2. | Afisa Tabibu (Clinical Officer) | Kufanya uchunguzi wa msingi na matibabu katika zahanati na vituo vya afya. | Njia ya haraka ya kutoa huduma ya utambuzi vijijini na mijini. |
| 3. | Maabara Tiba (Medical Laboratory Technology) | Kufanya vipimo vya damu, mkojo, na uchunguzi wa maradhi (diagnostic services). | Kila hospitali na kituo cha afya kinahitaji maabara. |
| 4. | Dawa (Pharmaceutical Sciences/Technician) | Kusimamia maghala ya dawa, kuzigawa, na kutoa ushauri wa matumizi ya dawa. | Soko kubwa katika maduka ya dawa na hospitali. |
| 5. | Fiziotherapia (Physiotherapy) | Kusaidia wagonjwa kurejesha utendaji kazi wa viungo vya mwili. | Mahitaji yanaongezeka kutokana na ajali na maradhi sugu (stroke). |
| 6. | Afya ya Mazingira (Environmental Health Sciences) | Kukagua usafi wa mazingira, maji, na chakula. | Huajiriwa na Serikali za Mitaa (Halmashauri) na viwanda. |
3. Vigezo vya Kujiunga na Kozi za Afya Diploma (Vigezo Vikuu)
Kujiunga na kozi za afya ngazi ya diploma kunahitaji ufaulu wa kiwango cha kati hadi cha juu katika masomo ya Sayansi Kidato cha Nne au Kidato cha Sita.
Vigezo kwa Wahitimu wa Kidato cha Nne (Vigezo vya Msingi)
- Ufaulu Mzuri: Ufaulu wa jumla (kwa mfano: D nne na kuendelea).
- Masomo ya Sayansi: Lazima uwe na Credit (C) au Pass (D) katika masomo ya Sayansi kama Biolojia, Kemia, Hisabati, au Fizikia.
Kipaumbele: Vyuo vingi huangalia zaidi ufaulu wa Biolojia na Kemia.
- Vigezo kwa Wahitimu wa Kidato cha Sita (Advanced Level)
-
Kufaulu: Ufaulu wa kutosha (kwa mfano: Principal Pass 2) katika masomo ya Sayansi yaani PCB (Physics, Chemistry, Biology) au CBG/BGL (Chemistry, Biology, Geography/General Studies).
-
MUHIMU SANA: NACTVET (Baraza la Taifa la Elimu ya Ufundi) huweka vigezo rasmi kila mwaka. Daima angalia muongozo wao (Admission Guidebook) kwa vigezo vilivyosasishwa.
- 4. Utaratibu wa Maombi na Ushauri wa Kiufundi
- NACTVET (Muhimu): Maombi yote ya Diploma na Cheti katika Vyuo vya Afya hufanywa kupitia mfumo wa NACTVET. Fuatilia tarehe za maombi kwenye tovuti yao.
- Vyuo Binafsi: Kwa vyuo vya afya binafsi, chukua fomu moja kwa moja kwenye vyuo husika (mfano: Sifa za kujiunga na chuo cha afya Muhimbili).
- Makadirio ya Ada: Piga simu vyuo unavyopenda kujua ada kamili, kwani Serikali hutoa ruzuku kwa vyuo fulani.