Leseni ya Udereva Daraja D Tanzania

Usafirishaji wa abiria ni mhimili muhimu wa uchumi wa Tanzania. Ili kuhakikisha usalama barabarani na uendeshaji wa magari ya abiria kwa viwango vya kisheria, serikali kupitia Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) na Jeshi la Polisi – Usalama Barabarani inatoa leseni maalum kwa madereva. Mojawapo ya leseni hizo ni Daraja D, inayohusiana na uendeshaji wa magari makubwa ya abiria, ikiwemo mabasi ya mijini na ya safari ndefu.

Leseni ya Daraja D Inaruhusu Nini?

Kwa mujibu wa Sheria ya Usalama Barabarani (Road Traffic Act, 1973 – marekebisho):

Daraja D inamruhusu dereva kuendesha:
- Mabasi ya abiria yenye uwezo wa kubeba zaidi ya watu 30.
- Magari ya biashara yaliyosajiliwa rasmi kwa usafirishaji wa abiria.
- Magari ya serikali au taasisi yanayohusiana na usafiri wa abiria (kwa vibali maalum).

Kwa maneno mengine, Daraja D ni leseni ya mabasi, na ndio nguzo ya sekta ya usafirishaji wa abiria Tanzania.

Masharti ya Kupata Leseni Daraja D

Vigezo vya Kawaida

Umri: Lazima uwe na angalau miaka 21.
Leseni ya awali: Lazima uwe na leseni ya daraja la chini (hasa Daraja B au C) kwa angalau miaka 3 bila makosa makubwa ya barabarani.
Uzoefu wa udereva: Kuonyesha rekodi ya uendeshaji salama wa gari kwa muda mrefu.
Afya njema: Kupimwa na kupata cheti cha daktari kinachoonyesha uwezo wa kuona, kusikia na afya kwa ujumla.
Kitambulisho cha Taifa (NIDA) au nyaraka rasmi za utambulisho.

Vigezo Maalum

Kupitia mafunzo maalum ya udereva wa magari ya abiria kwenye shule ya udereva iliyosajiliwa na serikali.
Kufanya mitihani ya nadharia na vitendo vinavyohusiana na usalama wa abiria na uendeshaji wa mabasi.

Mchakato wa Kuomba Leseni ya Daraja D

Hatua ya 1: Leseni ya muda (Provisional)

Kwa wanaoanza mchakato, hutoa fursa ya kujifunza kuendesha magari makubwa chini ya usimamizi.

Hatua ya 2: Mafunzo ya Udereva

Shule za udereva huandaa kozi maalum ya mabasi na magari makubwa ya abiria.

Hatua ya 3: Mitihani

Mitihani ya nadharia: Sheria za barabara, usalama wa abiria, uendeshaji wa dharura.
Mitihani ya vitendo: Kuendesha basi katika barabara kuu, barabara za mjini, na maeneo ya maegesho.

Hatua ya 4: Maombi kupitia TRA

Ukifaulu mitihani, unajaza fomu maalum na kuwasilisha kwa TRA.
Malipo ya ada hufanyika kupitia mfumo wa GePG (Government e-Payment Gateway).

Hatua ya 5: Kupokea Leseni

TRA huchapisha na kukabidhi leseni yako ya Daraja D, yenye usalama wa kielektroniki na kutambulika kisheria.

Ada za Leseni ya Daraja D

Kwa mujibu wa tarifa za TRA (2024):

Leseni mpya Daraja D: TZS 70,000 – 80,000.
Renewal (upyaishaji wa mwaka): TZS 40,000 – 50,000.
Leseni ya muda (Provisional): Karibu TZS 20,000.

Faida za Kuwa na Leseni ya Daraja D

Ajira Rasmi – Inakupa nafasi ya ajira kwenye makampuni ya mabasi ya abiria na mashirika ya umma.
Kuheshimika Kisheria – Ni uthibitisho kwamba umehitimu viwango vya udereva wa usalama wa abiria.
Uwezo wa kusafiri kikazi – Baadhi ya mikataba ya kikanda (SADC, EAC) hutambua leseni ya Tanzania, jambo linaloruhusu madereva kuendesha nje ya nchi.
Fursa ya kipato zaidi – Madereva wenye leseni za mabasi hulipwa vizuri zaidi kuliko wale wa magari madogo.

6. Changamoto Zilizopo

Upungufu wa shule za udereva zenye vifaa vya kufundishia mabasi makubwa.
Rushwa na ulaghai wakati wa mitihani, jambo linalopunguza ubora wa madereva.
Uelewa mdogo kwa baadhi ya madereva kuhusu sheria za kikanda (EAC transport laws).

Leseni ya Udereva Daraja D ni nguzo muhimu ya sekta ya usafirishaji wa abiria nchini Tanzania. Kupitia mfumo wa TRA na ushirikiano na Jeshi la Polisi, leseni hii huhakikisha kwamba madereva wanaoendesha mabasi wana sifa, uzoefu na uwezo wa kulinda maisha ya mamia ya abiria kila siku. Pamoja na changamoto zilizopo, uwepo wa mifumo ya kielektroniki na malipo ya kisasa kupitia TRA umeimarisha uwazi na kupunguza urasimu.