Madini ya Chuma Yanapatikana Wapi Tanzania?

Madini ya chuma (iron ore) ni kati ya rasilimali muhimu zaidi duniani, yakitumika hasa katika utengenezaji wa chuma cha pua na bidhaa za viwandani. Tanzania, ikiwa na historia tajiri ya utajiri wa madini, imeendelea kuvutia macho ya wawekezaji kutokana na akiba kubwa ya madini ya chuma yanayopatikana katika maeneo mbalimbali ya nchi. Swali kubwa ni: ni mikoa ipi na maeneo gani yenye hazina ya madini haya muhimu?

Liganga – Mkoa wa Njombe

Eneo la Liganga, wilayani Ludewa mkoani Njombe, ndilo maarufu zaidi kwa madini ya chuma nchini.

Utafiti umeonyesha kuwa Liganga lina takribani tani milioni 126 za madini ya chuma.
Zaidi ya chuma, eneo hili pia lina madini ya vanadium na titanium, ambayo huongeza thamani kubwa kibiashara.
Mradi wa Liganga Iron Ore ni miongoni mwa miradi mikubwa ya kimkakati ya serikali, ukitarajiwa kuanzisha kiwanda cha kuchakata chuma nchini.

Ulanga – Mkoa wa Morogoro

Wilaya ya Ulanga, mkoani Morogoro, pia imeripotiwa kuwa na akiba kubwa ya chuma.

Utafiti wa kijiolojia umebaini uwepo wa chuma katika maeneo ya kanda ya milima na mabonde.
Hadi sasa, sehemu kubwa bado ipo kwenye hatua za utafiti, ikitarajiwa kuvutia wawekezaji wa ndani na nje.

Mchuchuma – Mkoa wa Njombe

Eneo la Mchuchuma, jirani na Liganga, limekuwa maarufu kwa makaa ya mawe, lakini pia lina akiba ya madini ya chuma.

Mchuchuma na Liganga mara nyingi hutajwa pamoja kwa kuwa miradi yake inatarajiwa kuunganishwa – makaa ya mawe kutoka Mchuchuma yakitumika kuzalisha nishati kwa ajili ya kiwanda cha chuma cha Liganga.

Shinyanga na Mara

Uchunguzi wa awali umeonyesha uwepo wa kiasi fulani cha madini ya chuma katika baadhi ya maeneo ya Shinyanga na Mara.

Hata hivyo, maeneo haya bado hayajafanyiwa maendeleo makubwa ya kibiashara ukilinganisha na Liganga.
Yanatajwa zaidi kama akiba ndogo zinazoweza kuchochea uchimbaji wa kiwango cha kati siku za usoni.

Mbeya na Iringa

Mikoa ya kusini kama Mbeya na Iringa pia imewahi kutajwa kwenye tafiti za kijiolojia kuwa na uwepo wa madini ya chuma, hasa maeneo yenye milima ya mawe na jiwe la volcanic.

Akiba bado ni ndogo ikilinganishwa na Njombe, lakini tafiti zinaendelea ili kuthibitisha wingi wake.

Changamoto Zinazokabili Sekta ya Chuma Tanzania

Uwekezaji mkubwa unaohitajika – Miradi ya chuma inahitaji mtaji mkubwa (steel plants, smelters, reli ya usafirishaji).
Miundombinu – Usafirishaji wa chuma ghafi kutoka maeneo ya milimani (Njombe, Ulanga) hadi viwandani hubaki changamoto.
Soko la Kimataifa – Bei za chuma hubadilika kutokana na ushindani wa masoko ya Asia (China, India).
Ulinzi wa Mazingira – Uchimbaji na uchakataji wa chuma una athari kubwa kwa mazingira na jamii, hivyo unahitaji usimamizi madhubuti.

Fursa kwa Uchumi wa Tanzania

Sekta ya Viwanda: Ikiwa miradi kama Liganga itakamilika, Tanzania inaweza kuwa mzalishaji mkuu wa chuma Afrika Mashariki.
Ajira: Maelfu ya ajira za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja zinaweza kupatikana kupitia migodi na viwanda vya chuma.
Mapato ya Serikali: Kodi na tozo zitakazotokana na sekta ya chuma zitasaidia kukuza pato la taifa.
Teknolojia ya Ndani: Kupatikana kwa chuma kwa wingi kutawezesha uzalishaji wa bidhaa za chuma (nondo, mabati, vifaa vya ujenzi) ndani ya nchi badala ya kuagiza kutoka nje.

Madini ya chuma nchini Tanzania yanapatikana zaidi katika maeneo ya Liganga na Mchuchuma (Njombe), Ulanga (Morogoro), pamoja na akiba ndogo katika Shinyanga, Mara, Mbeya na Iringa. Miradi hii, ikisimamiwa vyema, inaweza kuibadilisha Tanzania kutoka muingizaji wa bidhaa za chuma kuwa mzalishaji mkuu wa Afrika Mashariki. Hata hivyo, mafanikio yake yatategemea uwekezaji wa viwanda vya uchakataji, usimamizi wa kisheria, na ulinzi wa mazingira.