Madini ya Rubi Yanapatikana Wapi Tanzania?

Tanzania ni kati ya nchi chache barani Afrika zilizo barikiwa na hazina kubwa ya vito vya thamani. Mbali na Tanzanite, nchi hii pia ni maarufu kwa madini ya rubi, ambayo ni kati ya mawe yenye thamani kubwa zaidi duniani, yakitumika katika mapambo ya kifahari, pete, na vito vya kifamilia. Rubi ni aina ya Corundum yenye rangi nyekundu ya kuvutia inayochochewa na uwepo wa madini ya chromium.

Swali kuu kwa watafiti na wapenzi wa vito ni: madini haya hupatikana wapi hasa nchini Tanzania?

1. Longido – Mkoa wa Arusha

Eneo la Longido, kaskazini mwa Tanzania, limekuwa maarufu zaidi kwa rubi.
Madini haya yanachimbwa karibu na Kilimanjaro, yakipatikana kwenye ukanda wa kijiolojia wenye rutuba ya madini ya corundum.
Longido Ruby ni kivutio cha kimataifa, na imekuwa sehemu ya biashara ya vito Tanzania kwa zaidi ya miongo mitatu.
Rubi za Longido mara nyingi hupatikana sambamba na madini ya zoisite na garnet.

2. Winza – Wilaya ya Mpwapwa, Mkoa wa Dodoma

Winza ni eneo lingine mashuhuri kwa rubi na corundum, lililoko katikati ya Tanzania.
Mnamo mwaka 2008, Winza ilijulikana sana kimataifa baada ya kugunduliwa rubi za kiwango cha juu ambazo ziliuzwa kwenye soko la kimataifa kwa bei kubwa.
Rubi za Winza zinajulikana kwa rangi nyekundu ang’avu na uwazi wa hali ya juu unaozilinganishwa na rubi bora kutoka Burma (Myanmar).
Watafiti wa kijiolojia wanaliita eneo hili “gem rush zone” kutokana na kasi ya uvunaji wake.

3. Tunduru – Mkoa wa Ruvuma

Tunduru (kusini mwa Tanzania) ni kitovu kingine cha vito, ikiwemo rubi.
Eneo hili linajulikana kwa madini ya aina nyingi: rubi, sapphire, garnet, spinel na madini ya dhahabu.
Rubi za Tunduru mara nyingi hupatikana kwenye mito na maeneo ya aluvia (placer deposits), zikihusishwa na uchimbaji wa jadi.
Ingawa si kila rubi kutoka Tunduru huwa na kiwango cha juu, eneo hili limechangia sana kwenye soko la vito vya kimataifa.

4. Mahenge – Mkoa wa Morogoro

Mahenge ni eneo lenye jina kubwa zaidi kwa spinels na sapphire, lakini pia rubi zimewahi kuripotiwa kupatikana.
Kwa miaka ya karibuni, wachimbaji wadogo wadogo wamekuwa wakigundua rubi pamoja na madini mengine ya thamani.
Hata hivyo, rubi za Mahenge si nyingi kama zile za Longido au Winza.

5. Songea na Mbinga – Mkoa wa Ruvuma

Katika maeneo ya Songea na Mbinga, rubi pia zimewahi kugunduliwa.
Uchimbaji wake mara nyingi unafanywa kwa kiwango kidogo na wakazi wa eneo husika.
Rubi hizi zinachangia sekta ya madini kwa kiwango cha mkoa, ingawa si maarufu sana kimataifa.

Umuhimu wa Rubi Tanzania

Thamani ya Kibiashara: Rubi ni moja ya vito ghali zaidi duniani, na Tanzania ni miongoni mwa wachache wanaozalisha kwa kiwango kikubwa.
Sekta ya Ajira: Uchimbaji unatoa ajira kwa wachimbaji wadogo na wachakataji wa vito.
Mapato ya Serikali: Mapato kutoka kwenye mauzo ya rubi huchangia katika pato la taifa kupitia kodi na tozo.
Biashara ya Kimataifa: Rubi za Winza na Longido zimetambulika kimataifa na kushindana na zile kutoka Burma na Sri Lanka.

Changamoto Zinazokabili Sekta

Uchimbaji haramu: Wachimbaji wadogo mara nyingi huchimba bila leseni, jambo linalosababisha upotevu wa mapato ya serikali.
Ukosefu wa viwanda vya kuchakata: Rubi nyingi husafirishwa ghafi nje ya nchi badala ya kusafishwa na kukatwa nchini.
Migogoro ya ardhi: Baadhi ya maeneo yenye rubi yamekuwa na migogoro kati ya wawekezaji wakubwa na wachimbaji wadogo.

Madini ya rubi nchini Tanzania hupatikana zaidi katika maeneo ya Longido (Arusha), Winza (Dodoma), Tunduru (Ruvuma), pamoja na Mahenge (Morogoro) na Songea/Mbinga (Ruvuma). Eneo la Longido na Winza ndilo lenye rubi zenye ubora wa juu zaidi, zinazoshindana kimataifa na rubi za Myanmar.

Tanzania, ikiwa na hazina hii, inayo nafasi kubwa ya kujiimarisha kama moja ya vituo vikuu vya biashara ya rubi duniani, endapo kutakuwa na uwekezaji thabiti katika uchimbaji rasmi, uongezaji thamani na ulinzi wa mazingira.