Sifa za Kujiunga na Chuo cha Kodi (ITA) nchini Tanzania

Chuo cha Kodi, kinachojulikana rasmi kama Institute of Tax Administration (ITA), ni taasisi ya elimu ya juu inayoendeshwa na Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA). Kilianzishwa ili kutoa mafunzo ya kitaalamu katika nyanja za forodha na usimamizi wa kodi, ikiwa na lengo la kuandaa wataalamu wenye ujuzi wa kukidhi mahitaji ya soko la ajira na kuchangia maendeleo ya taifa. Chuo hiki kiko Dar es Salaam, eneo la Mikocheni B, karibu kilomita mbili kutoka Stendi ya Mabasi ya Mwenge, na kina vifaa vya kisasa vya mafunzo vinavyofikia viwango vya kimataifa kulingana na ISO 9001:2008 (ita.ac.tz). ITA inatoa kozi za ngazi za cheti, diploma, shahada, na uzamili, pamoja na mafunzo ya muda mfupi. Makala hii itaelezea sifa za kuingia, mchakato wa maombi, gharama, changamoto, vidokezo vya kufanikisha masomo, na viungo vya tovuti rasmi kwa mwaka wa masomo 2025/2026.

Sifa za Kuingia kwa Kozi za Chuo cha Kodi (ITA)

Sifa za kujiunga na ITA zinatofautiana kulingana na ngazi ya programu (Cheti, Diploma, Shahada, au Uzamili), kama ilivyoainishwa kwenye nactvet.go.tz. Hapa chini ni muhtasari wa sifa za kuingia:

1. Kozi za Cheti (Basic Technician Certificate in Customs and Tax Management)

Cheti cha Mtihani wa Kidato cha Nne (CSEE):
- Angalau pass nne (daraja D au zaidi) katika masomo yasiyo ya dini.
- Ufaulu katika Hisabati, Kiingereza, Biashara, au Uchumi unapendekezwa ili kuongeza nafasi za kuchaguliwa .
Vigezo vya Ziada:
- Mwombaji anaweza kuwa na Cheti cha Ufundi cha NVA Level 3 katika fani zinazohusiana na forodha, kodi, au usimamizi.
Muda wa Kozi: Mwaka 1 (nactvet.go.tz).

2. Kozi za Diploma (Ordinary Diploma in Customs and Tax Management)

Njia ya Moja kwa Moja (Direct Entry):
- Cheti cha Mtihani wa Kidato cha Sita (ACSEE) chenye angalau principal pass moja na subsidiary pass katika masomo kama Uchumi, Biashara, Hisabati, au Jiografia.
- Angalau pass nne (daraja D au zaidi) katika CSEE, ikiwa ni pamoja na Hisabati na Kiingereza .
Njia ya Kuendelea (Equivalent Entry):
- Cheti cha Ufundi cha NTA Level 4 katika forodha, kodi, au fani zinazohusiana, chenye GPA ya angalau 2.0.
- Angalau pass nne katika CSEE, ikiwa ni pamoja na Hisabati na Kiingereza.
Muda wa Kozi: Miaka 2 (nactvet.go.tz).

3. Kozi za Shahada (Bachelor of Customs and Tax Management)

Njia ya Moja kwa Moja (Direct Entry):
- Cheti cha Mtihani wa Kidato cha Sita (ACSEE) chenye principal passes mbili zenye jumla ya pointi 4.0 au zaidi katika masomo kama Uchumi, Biashara, Hisabati, Jiografia, au Fizikia.
- Kwa wanafunzi waliomaliza ACSEE kabla ya 2014, wanahitaji alama za msingi mbili zenye pointi 4.0 (A=5, B=4, C=3, D=2, E=1, S=0.5).
- Kwa wanafunzi waliomaliza ACSEE mwaka 2014 au baadae, wanahitaji angalau daraja C mbili katika masomo ya msingi, zenye jumla ya pointi 4.0 (A=5, B+=4, B=3, C=2, D=1, E=0.5) (tcu.go.tz).
- Angalau pass nne (daraja D au zaidi) katika CSEE, ikiwa ni pamoja na Hisabati na Kiingereza .
Njia ya Kuendelea (Equivalent Entry):
- Diploma katika Forodha, Kodi, Uhasibu, au Usimamizi wa Biashara, chenye GPA ya angalau 3.0 au Second Class Upper kutoka taasisi inayotambuliwa na NACTVET au TCU.
- Angalau pass nne katika CSEE, ikiwa ni pamoja na Hisabati na Kiingereza.
- Uzoefu wa kazi wa angalau miaka 2 unapendekezwa kwa baadhi ya programu .
Muda wa Kozi: Miaka 3 (ita.ac.tz).

4. Kozi za Uzamili (Postgraduate Diploma na Master’s Degree)

Postgraduate Diploma in Customs and Taxation:
- Shahada ya Kwanza katika fani yoyote inayotambuliwa na TCU, chenye GPA ya angalau 2.7 au Second Class Lower.
- Uzoefu wa kazi wa angalau miaka 2 unapendekezwa .
Master’s Degree in Taxation and Revenue Management:
- Shahada ya Kwanza katika Forodha, Kodi, Uhasibu, au fani zinazohusiana, chenye GPA ya angalau 2.7.
- Uzoefu wa kazi wa miaka 3 unahitajika kwa baadhi ya programu (ita.ac.tz).
Muda wa Kozi: Mwaka 1 (Postgraduate Diploma) au Miaka 2 (Master’s Degree).

5. Kozi za Muda Mfupi (Short Courses)

ITA inatoa mafunzo ya muda mfupi kama East African Customs Clearing and Freight Forwarding Practicing Certificate (CFFPC).
Sifa:
- Angalau Cheti cha Kidato cha Nne (CSEE) chenye pass mbili au zaidi.
- Uzoefu wa kazi katika forodha au usafirishaji unapendekezwa.
Muda wa Kozi: Wiki 6–12, kulingana na programu .

6. Vigezo vya Ziada

Afya: Mwombaji anapaswa kuwa na afya njema ya kimwili na kiakili, iliyothibitishwa na daktari aliyesajiliwa.
Ujuzi wa Lugha: Ustadi wa Kiswahili na Kiingereza unahitajika, kwani mafunzo yanafanywa kwa lugha hizi mbili. Ufaulu wa daraja C katika Kiingereza unapendekezwa (ita.ac.tz).
Umri: Hakuna kikomo cha umri, lakini wanafunzi wengi wana umri wa miaka 18 hadi 35 .
Sifa za Kibinafsi: Wataalamu wa forodha na kodi wanapaswa kuwa na maadili ya juu, uadilifu, na uwajibikaji .

Malengo ya Kozi:

Kuandaa wataalamu wenye ujuzi wa kusimamia forodha, kodi, na mapato ya umma.
Kuwapa wanafunzi maarifa ya kisheria, kiuchumi, na kiutawala yanayohusiana na usimamizi wa kodi.
Kuimarisha uwezo wa vitendo kupitia mafunzo ya kliniki katika mazingira ya TRA na sekta za forodha.

Maelezo ya kina ya programu yanapaswa kuthibitishwa kupitia tovuti ya ITA (www.ita.ac.tz) au NACTVET (www.nactvet.go.tz).

Mchakato wa Maombi

Maombi ya kujiunga na kozi za ITA yanafanywa kupitia tovuti rasmi ya chuo (www.ita.ac.tz au http://212.71.252.209/ita-oas/) kwa kozi za cheti, diploma, na mafunzo ya muda mfupi, na kupitia Mfumo wa Udahili wa Pamoja (CAS) wa TCU (www.tcu.go.tz) kwa kozi za shahada na uzamili. Hatua za kufuata ni:

Chukua Fomu ya Maombi:
- Fomu zinapatikana kupitia www.ita.ac.tz au http://212.71.252.209/ita-oas/ kwa kozi za cheti, diploma, na mafunzo ya muda mfupi.
- Kwa kozi za shahada na uzamili, tumia tovuti ya TCU (www.tcu.go.tz).
- Ada ya fomu ni TZS 10,000 kwa kozi za cheti na diploma, TZS 30,000 kwa kozi za uzamili, na USD 30 kwa waombaji wa kimataifa .
Jaza Fomu:
- Taarifa Binafsi: Jina kamili, tarehe ya kuzaliwa, anwani, na maelezo ya mawasiliano.
- Taarifa za Kitaaluma: Matokeo ya CSEE, ACSEE, au Diploma/Cheti cha Ufundi, pamoja na uthibitisho wa uzoefu wa kazi (kwa Equivalent Entry).
Ambatisha Nyaraka (zote zimeskanwa kwa fomati ya PDF au JPEG):
- Nakala za vyeti vya CSEE, ACSEE, au Diploma/Cheti cha Ufundi.
- Barua ya uthibitisho wa uzoefu wa kazi (kwa Equivalent Entry).
- Cheti cha kuzaliwa kilichothibitishwa na mwanasheria/wakili.
- Picha mbili za pasipoti zilizopigwa ndani ya miezi 6 iliyopita.
- Cheti cha afya kilichothibitishwa na daktari.
- Nakala ya uthibitisho wa vyeti kutoka NECTA (kwa vyeti vya nje ya Tanzania).
Lipa Ada ya Maombi:
- Ada isiyorejeshwa inalipwa kupitia namba ya malipo (control number) inayotolewa na ITA au TCU.
- Tumia huduma za benki au mitandao ya simu (k.m. M-Pesa, Tigo Pesa, Airtel Money) kulipa.
- Ambatisha risiti ya malipo.
Tuma Maombi:
- Tuma maombi kupitia tovuti ya ITA (www.ita.ac.tz) au TCU (www.tcu.go.tz).
- Kwa kozi za shahada, maombi yanawasilishwa kupitia CAS ya TCU.

Tahadhari:

Vyeti vya asili au nakala zilizothibitishwa na mwanasheria/wakili lazima ziletwe wakati wa usajili.
Kuwasilisha vyeti vya bandia kutasababisha hatua za kisheria.
Waombaji wanapaswa kuchagua hadi programu nne kwa mpangilio wa upendeleo kwa kozi za shahada (tcu.go.tz).
Mwisho wa kutuma maombi kwa mwaka wa masomo 2025/2026 ni Agosti 31, 2025, na majina ya waliochaguliwa yatatangazwa kuanzia Septemba 15, 2025, kupitia tovuti ya ITA au TCU .

Kuangalia Uchaguzi wa Wanafunzi

Baada ya mchakato wa uchaguzi, majina ya waliochaguliwa yatatangazwa kupitia:

Tovuti ya ITA (www.ita.ac.tz) chini ya kiungo cha “Selected Applicants”.
Tovuti ya TCU (www.tcu.go.tz) au NACTVET (https://tvetims.nacte.go.tz).
Mbao za matangazo chuoni.
Ili kuangalia hali ya maombi:
Ingia kwenye mfumo wa Online Application System (OAS) wa ITA au CAS wa TCU/NACTVET kwa kutumia namba yako ya maombi na nywila.
Tafuta orodha kwa jina lako au namba ya maombi.
Waliochaguliwa watapokea barua ya udahili yenye maelezo ya usajili, ada, na tarehe ya kuanza masomo (inayotarajiwa Oktoba 2025).

Gharama za Masomo

Ada za masomo za kozi za ITA zinatofautiana kulingana na ngazi ya programu, kama ilivyoainishwa kwenye :

Cheti (Basic Technician Certificate): TZS 1,200,000 kwa mwaka (Tanzania na EAC); USD 1,500 kwa wanafunzi wa nje ya EAC.
Diploma (Ordinary Diploma): TZS 1,500,000 kwa mwaka (Tanzania na EAC); USD 2,000 kwa wanafunzi wa nje ya EAC.
Shahada (Bachelor): TZS 1,800,000–2,200,000 kwa mwaka (Tanzania na EAC); USD 2,500–3,000 kwa wanafunzi wa nje ya EAC.
Postgraduate Diploma: TZS 2,500,000 kwa programu (Tanzania na EAC); USD 3,000 kwa wanafunzi wa nje ya EAC.
Master’s Degree: TZS 4,000,000 kwa programu (Tanzania na EAC); USD 4,500 kwa wanafunzi wa nje ya EAC.
Gharama za Ziada:
- Caution Money: TZS 50,000 (inayorejeshwa ndani ya mwaka mmoja baada ya kumaliza masomo).
- NACTE Exams & Health Insurance Fees: TZS 50,400 kwa mwaka.
- ITASO (Chama cha Wanafunzi): TZS 30,000 kwa mwaka.
- Malazi, chakula, vifaa vya mafunzo (k.m. vitabu, kompyuta), na usafiri. Kukodisha nyumba karibu na ITA kunaweza kugharimu TZS 300,000–500,000 kwa mwezi. Gharama za chakula na usafiri zinaweza kuwa TZS 1,200,000–2,000,000 kwa mwaka.
Msaada wa Fedha: Wanafunzi wanaweza kuomba mkopo kupitia Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu (HESLB), lakini upatikanaji unategemea vigezo vya HESLB .

Ada zinaweza kubadilika; thibitisha kupitia www.ita.ac.tz.

Changamoto za Kawaida

Ushindani Mkubwa: Kozi za ITA, hasa ngazi ya shahada na uzamili, zina ushindani mkubwa kutokana na nafasi chache .
Gharama za Juu: Ada za masomo na gharama za maisha zinaweza kuwa changamoto, hasa kwa wanafunzi wanaotegemea HESLB.
Upatikanaji wa Malazi: Hosteli za ITA zinaweza kuwa chache, na wengi wanalazimika kukodisha nyumba nje ya kampasi.
Mahitaji ya Vifaa: Kozi zinahitaji vifaa kama kompyuta na vitabu vya kiada, ambavyo vinaongeza gharama.
Ujuzi wa Kiingereza: Mafunzo yanahitaji ustadi wa hali ya juu wa Kiingereza, ambayo inaweza kuwa changamoto kwa baadhi ya wanafunzi .

Vidokezo vya Kufanikisha Masomo

Jitayarishe Kitaaluma: Soma Hisabati, Biashara, Uchumi, na Kiingereza kabla ya kujiunga ili kuimarisha msingi wako.
Panga Bajeti: Bana gharama za masomo na maisha mapema. Omba mkopo wa HESLB mara dirisha linapofunguliwa.
Tumia Fursa za Vitendo: ITA inatoa mafunzo ya vitendo katika mazingira ya TRA; tumia fursa hizi kuimarisha ujuzi wako.
Jihusishe: Jiunge na vikundi vya wanafunzi wa ITA na semina zinazoandaliwa na chuo au TRA.
Jizoeze Kiingereza: Jizoeze kupitia vitabu, majadiliano, au kozi za mtandao ili kuboresha mawasiliano ya kitaaluma (ita.ac.tz).

Kozi Zinazotolewa

Kozi za ITA zinajumuisha :

Basic Technician Certificate in Customs and Tax Management: Inatoa ujuzi wa msingi wa forodha na kodi.
Ordinary Diploma in Customs and Tax Management: Inajumuisha usimamizi wa forodha na kodi za kitaalamu.
Bachelor of Customs and Tax Management: Inatoa mafunzo ya juu ya usimamizi wa mapato na forodha.
Postgraduate Diploma in Customs and Taxation: Inalenga utaalamu wa forodha na kodi.
Master’s Degree in Taxation and Revenue Management: Inatoa ujuzi wa usimamizi wa mapato ya umma.
East African Customs Clearing and Freight Forwarding Practicing Certificate (CFFPC): Inalenga wataalamu wa forodha na usafirishaji.

Masomo yanajumuisha nadharia, mafunzo ya vitendo katika mazingira ya TRA, na tathmini. Wahitimu wanaweza kufanya kazi kama wataalamu wa kodi, wafanyakazi wa forodha, washauri wa usimamizi wa mapato, au kujiajiri (ita.ac.tz).

Mawasiliano na ITA

Wasiliana na chuo kupitia:

Anwani: Rector, Institute of Tax Administration, Mikocheni B, Light Industrial Area, P.O. Box 9321, Dar es Salaam, Tanzania.
Simu: +255 22 2780269
Barua Pepea: ita@tra.go.tz
Tovuti: www.ita.ac.tz
Mfumo wa Maombi: http://212.71.252.209/ita-oas/
TCU (kwa kozi za shahada na uzamili): www.tcu.go.tz
NACTVET (kwa kozi za cheti na diploma): www.nactvet.go.tz

Chuo cha Kodi (ITA) ni taasisi bora kwa wale wanaotaka kujenga taaluma katika forodha na usimamizi wa kodi. Kwa kufuata sifa za kuingia, kuwasilisha maombi kwa wakati kupitia tovuti ya ITA au TCU, na kujituma katika masomo, unaweza kufanikisha ndoto yako ya kuwa mtaalamu wa kodi au forodha. ITA inatoa mazingira bora ya mafunzo, yenye vifaa vya kisasa na fursa za vitendo katika sekta ya mapato. Tumia rasilimali za www.ita.ac.tz, www.tcu.go.tz, na www.nactvet.go.tz kwa maelezo ya kina. Jitayarishe mapema na uanze safari yako ya kitaaluma katika usimamizi wa kodi!