Sifa za Kujiunga na Chuo cha Livestock Training Agency (LITA) Madaba

Chuo cha Livestock Training Agency (LITA) Madaba ni moja ya kampasi nane za Wakala wa Vyuo vya Mafunzo ya Mifugo (LITA), ambazo ni Tengeru, Mpwapwa, Morogoro, Madaba, Buhuri, Temeke, Mabuki, na Kikulula. LITA ni wakala wa serikali ulioanzishwa mnamo Septemba 1, 2011, chini ya Sheria ya Wakala za Utendaji Na. 30 ya 1997 na marekebisho yake ya mwaka 2007 (Cap 245), chini ya Wizara ya Mifugo na Uvuvi. LITA Madaba, lililoko Madaba, Wilaya ya Mlele, Mkoa wa Katavi, Tanzania, linatoa mafunzo ya Afya na Uzalishaji wa Mifugo katika ngazi za Cheti cha Msingi (NTA Level 4), Cheti cha Ufundi (NTA Level 5), na Diploma (NTA Level 6).

Chuo hiki kimesajiliwa na Baraza la Taifa la Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Ufundi Stadi (NACTVET) na kinatumia mtaala unaozingatia Umudu (CBET) kwa kutoa mafunzo ya nadharia na vitendo. LITA inalenga kuandaa wataalamu wa mifugo wanaoweza kufanya kazi katika sekta za umma na binafsi, ikiwa ni pamoja na hospitali za mifugo, Biashara za kilimo, na Biashara za mifugo. Madaba, eneo la vijijini lenye mazingira yanayofaa kwa mafunzo ya mifugo, hutoa fursa ya mafunzo ya vitendo kupitia shamba la chuo. Makala hii itaelezea sifa za kuingia, mchakato wa maombi, kozi zinazotolewa, gharama, changamoto, vidokezo vya kufanikisha masomo, na viungo vya tovuti zinazohusiana.

Sifa za Kuingia kwa Programu za LITA Madaba

LITA Madaba inatoa programu za Cheti na Diploma katika Afya na Uzalishaji wa Mifugo, zilizoidhinishwa na NACTVET. Sifa za kuingia zinazingatia viwango vya kitaifa vya elimu ya ufundi nchini Tanzania na zimeundwa kuhakikisha wanafunzi wana msingi wa kitaaluma wa sayansi unaohitajika. Hapa chini ni maelezo ya kina ya sifa za kuingia kwa kila ngazi, yakichukuliwa kutoka viwango vya NACTVET na tovuti ya LITA.

1. Cheti cha Msingi cha Afya na Uzalishaji wa Mifugo (Basic Technician Certificate in Animal Health and Production, NTA Level 4)

Muda wa Kozi: Mwaka 1
Sifa za Kuingia:
- Cheti cha Mtihani wa Kidato cha Nne (CSEE): Angalau pass nne (D au zaidi) katika masomo yasiyo ya dini, ikiwa ni pamoja na Biolojia na moja kati ya Kemia, Fizikia, Kilimo, au Jiografia. Kiswahili na Kiingereza vinapendekezwa.
- Cheti cha VETA NVA Level III: Wanafunzi waliomaliza mafunzo ya ufundi stadi katika fani zinazohusiana na mifugo au kilimo wanaweza kuomba, pamoja na pass mbili katika CSEE.
- Afya: Mwombaji anapaswa kuwa na afya njema ya kimwili na kiakili, iliyothibitishwa na daktari aliyesajiliwa.
- Ujuzi wa Lugha: Ustadi wa Kiswahili na Kiingereza unahitajika, kwani mafunzo yanafanywa kwa lugha hizi.

2. Cheti cha Ufundi cha Afya na Uzalishaji wa Mifugo (Technician Certificate in Animal Health and Production, NTA Level 5)

Muda wa Kozi: Mwaka 1
Sifa za Kuingia:
- Cheti cha Msingi (NTA Level 4): Cheti cha Msingi cha Afya na Uzalishaji wa Mifugo kutoka chuo kinachotambuliwa na NACTVET chenye GPA ya angalau 2.0.
- CSEE: Angalau pass nne (D au zaidi) katika masomo yasiyo ya dini, ikiwa ni pamoja na Biolojia na moja kati ya Kemia, Fizikia, Kilimo, au Jiografia.
- Afya: Afya njema iliyothibitishwa na daktari.
- Ujuzi wa Lugha: Ustadi wa Kiswahili na Kiingereza.

3. Diploma ya Afya na Uzalishaji wa Mifugo (Ordinary Diploma in Animal Health and Production, NTA Level 6)

Muda wa Kozi: Miaka 2
Sifa za Kuingia:
- Njia ya Moja kwa Moja (Direct Entry):
  - Cheti cha Mtihani wa Kidato cha Sita (ACSEE): Angalau principal pass moja (D au zaidi) na subsidiary pass moja katika masomo ya sayansi (Biolojia, Kemia, Fizikia, Kilimo, au Jiografia).
  - CSEE: Angalau pass nne (D au zaidi) katika masomo yasiyo ya dini, ikiwa ni pamoja na Biolojia na moja kati ya Kemia, Fizikia, Kilimo, au Jiografia.
- Njia ya Diploma (Equivalent Entry):
  - Cheti cha Ufundi (NTA Level 5): Cheti cha Ufundi cha Afya na Uzalishaji wa Mifugo chenye GPA ya angalau 2.0 kutoka chuo kinachotambuliwa na NACTVET.
  - CSEE: Angalau pass nne (D au zaidi) katika masomo yasiyo ya dini.
- Afya: Afya njema iliyothibitishwa.
- Ujuzi wa Lugha: Ustadi wa Kiswahili na Kiingereza.

Kozi Zilizotolewa:

Basic Technician Certificate in Animal Health and Production (NTA Level 4)
Technician Certificate in Animal Health and Production (NTA Level 5)
Ordinary Diploma in Animal Health and Production (NTA Level 6)

Malengo ya Kozi:

Kuandaa wataalamu waliobobea katika afya ya mifugo, uzalishaji, na usimamizi wa Biashara za mifugo.
Kuwapa wanafunzi ujuzi wa vitendo wa kutambua na kutibu magonjwa ya mifugo, pamoja na kuboresha uzalishaji wa mifugo.
Kuimarisha maadili ya kitaaluma na uadilifu katika sekta ya mifugo.

Maelezo ya kina ya programu yanapatikana kwenye tovuti ya LITA: LITA Programmes.

Mchakato wa Maombi

Maombi ya kujiunga na LITA Madaba yanafanywa mtandaoni kupitia tovuti ya NACTVET au moja kwa moja chuoni, kulingana na maelekezo ya NACTVET. Hatua za kufuata ni:

Chagua Njia ya Maombi:
- Mtandaoni: Tembelea https://www.nactvet.go.tz na uingie kwenye mfumo wa Central Admission System (CAS) chini ya kiungo cha “Online Application”. Chagua LITA Madaba.
- Moja kwa Moja: Chukua fomu kutoka ofisi ya udahili ya LITA Madaba au kampasi nyingine za LITA.
- Posta: Pakua fomu kutoka tovuti ya LITA https://www.lita.go.tz au NACTVET.
Jaza Fomu:
- Taarifa Binafsi: Jina kamili, tarehe ya kuzaliwa, anwani, na maelezo ya mawasiliano.
- Taarifa za Kitaaluma: Matokeo ya CSEE, ACSEE, au vyeti vya Cheti cha Msingi/Technician Certificate.
Ambatisha Nyaraka (zote zimeskanwa kwa fomati ya PDF au JPEG):
- Nakala za vyeti vya CSEE na ACSEE (ikiwa zinahusika).
- Cheti cha Msingi au Technician Certificate (kwa waombaji wa NTA Level 5/6).
- Cheti cha VETA NVA Level III (kwa waombaji wa NTA Level 4, ikiwa inahusika).
- Cheti cha kuzaliwa.
- Picha ya pasipoti iliyopigwa ndani ya miezi 6 iliyopita.
- Cheti cha afya kilichothibitishwa na daktari.
- Nakala ya uthibitisho wa vyeti kutoka NECTA (kwa vyeti vya nje ya Tanzania).
Lipa Ada ya Maombi: Ada isiyorejeshwa ni TZS 10,000–30,000 (kulingana na viwango vya NACTVET), inayolipwa kupitia namba ya malipo (control number) inayotolewa na CAS au akaunti ya benki ya LITA. Ambatisha risiti ya malipo.
Tuma Maombi:
- Mtandaoni: Tuma kupitia CAS.
- Posta: Tuma kwa: Chief Executive Officer, Livestock Training Agency, P.O. Box 1483, Morogoro, Tanzania, ukiandika “Maombi ya LITA Madaba”.
- Moja kwa Moja: Wasilisha chuoni Madaba au kampasi nyingine za LITA.

Tahadhari:

Vyeti vya asili au nakala za mitihani na vyeti vya Cheti/Diploma lazima viletewe wakati wa usajili.
Kuwasilisha vyeti vya bandia kutasababisha hatua za kisheria.
Jina la mwanafunzi litatumika kama lilivyo kwenye vyeti.

Dirisha la maombi kwa mwaka wa masomo 2025/2026 linafunguliwa Mei 15, 2025, na kufungwa Agosti 31, 2025, kulingana na kalenda ya NACTVET. Majina ya waliochaguliwa yatatangazwa wiki moja baada ya kila awamu ya udahili. Fuatilia ratiba kwenye: NACTVET Admissions.

Kuangalia Uchaguzi wa Wanafunzi

Baada ya mchakato wa uchaguzi, LITA Madaba itatangaza majina ya waliochaguliwa kupitia tovuti ya LITA https://www.lita.go.tz, tovuti ya NACTVET https://www.nactvet.go.tz, au picha za matangazo chuoni. Ili kuangalia hali ya maombi:

Tembelea tovuti ya NACTVET au LITA na ubofye kiungo cha “Selected Applicants” au “Admission Status”.
Ingia kwenye CAS kwa kutumia nambari yako ya maombi na nywila.
Tafuta orodha kwa jina lako au nambari ya maombi.
Waliochaguliwa watapokea barua ya udahili yenye maelezo ya usajili, ada, na tarehe ya kuanza masomo.

Orodha ya waliochaguliwa kwa mwaka wa masomo 2025/2026 inatarajiwa kutangazwa kuanzia Septemba 7, 2025.

Gharama za Masomo

Ada za masomo kwa LITA Madaba, kama chuo cha serikali, ni nafuu:

Cheti cha Msingi (NTA Level 4): TZS 800,000–1,000,000 kwa mwaka.
Cheti cha Ufundi (NTA Level 5): TZS 900,000–1,200,000 kwa mwaka.
Diploma (NTA Level 6): TZS 1,000,000–1,500,000 kwa mwaka.
Gharama za Ziada: Malazi, chakula, vitabu, na vifaa vya mafunzo. LITA Madaba ina hosteli zinazogharimu TZS 300,000–500,000 kwa mwaka. Kukodisha nyumba karibu na Madaba kunaweza kugharimu TZS 100,000–200,000 kwa mwezi.
Msaada wa Fedha: Wanafunzi wanaweza kuomba mkopo kupitia Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu (HESLB). LITA haikitoi udhamini wa moja kwa moja.

Maelezo ya ada yanapatikana kwenye tovuti ya LITA: LITA Fee Structure.

Changamoto za Kawaida

Gharama za Maisha: Madaba ni eneo la vijijini, lakini gharama za maisha zinaweza kuwa changamoto kwa wanaokodisha nyumba nje ya hosteli.
Ushindani wa Mikopo: Mikopo ya HESLB ni ya ushindani, na si wote wanaopata.
Upatikanaji wa Hosteli: Nafasi za hosteli ni chache, na wanafunzi wengi wanalazimika kukodisha nyumba.
Rasilimali za Kitaaluma: Maktaba na vifaa vya mafunzo vinaweza kuwa vichache ikilinganishwa na vyuo vilivyoko mijini.
Ujuzi wa Kiingereza: Wanafunzi wengi wanakabili changamoto ya Kiingereza, ambacho ni lugha ya mafunzo.

Vidokezo vya Kufanikisha Masomo katika LITA Madaba

Jitayarishe Kitaaluma: Soma Biolojia, Kemia, Kilimo, na Jiografia kabla ya kujiunga ili kuimarisha msingi wako.
Panga Bajeti: Panga gharama za masomo na maisha mapema. Omba mkopo wa HESLB mara dirisha linapofunguliwa.
Tumia Shamba la Chuo: LITA Madaba ina shamba la mafunzo ya vitendo. Tumia fursa hii kujifunza kwa vitendo.
Jihusishe: Jiunge na vikundi vya wanafunzi na semina za mifugo zinazoandaliwa na chuo.
Jizoeze Kiingereza: Sekta ya mifugo inahitaji ustadi wa Kiingereza, hivyo jizoeze mapema.

Kozi Zilizotolewa na LITA Madaba

LITA Madaba inatoa programu zifuatazo, zilizoundwa kuwapa wanafunzi ujuzi wa nadharia na vitendo katika Afya na Uzalishaji wa Mifugo:

Basic Technician Certificate in Animal Health and Production (NTA Level 4)
Technician Certificate in Animal Health and Production (NTA Level 5)
Ordinary Diploma in Animal Health and Production (NTA Level 6)

Masomo yanajumuisha Afya ya Mifugo, Uzalishaji wa Mifugo, Usimamizi wa Shamba, na Ujasiriamali wa Mifugo. Wahitimu wanaweza kufanya kazi kama wataalamu wa mifugo katika hospitali za mifugo, Biashara za kilimo, au kuendelea na masomo ya ngazi ya juu kama Shahada ya Sayansi ya Mifugo. Maelezo ya kozi yanapatikana kwenye: LITA Courses.

Mawasiliano na LITA Madaba

Wasiliana na chuo:

Anwani: Livestock Training Agency Madaba, P.O. Box 1483, Morogoro, Tanzania (andika “LITA Madaba” kwenye maombi).
Simu: +255 262 963 523 (Ofisi ya LITA ya Taifa) au wasiliana na kampasi moja kwa moja.
Barua Pepe: info@lita.go.tz
Tovuti Rasmi: https://www.lita.go.tz

Pia, tembelea tovuti ya NACTVET kwa maelezo ya udahili: https://www.nactvet.go.tz.

Chuo cha Livestock Training Agency (LITA) Madaba ni taasisi bora ya mafunzo ya Mifugo, inayotoa Cheti na Diploma zinazolenga kuwapa wanafunzi ujuzi wa kitaaluma na vitendo katika Afya na Uzalishaji wa Mifugo. Kwa kufuata sifa za kuingia, kuwasilisha maombi kupitia CAS au moja kwa moja chuoni, na kujituma katika masomo, unaweza kufanikisha ndoto zako za kuwa mtaalamu wa mifugo. Tumia rasilimali za tovuti ya LITA na NACTVET, na uwasiliane na ofisi ya udahili kwa msaada zaidi. LITA Madaba iko tayari kukupa ujuzi unaohitajika katika mazingira ya kirafiki ya Katavi!